19 قدم برای تجربه یک مصاحبه شغلی موفق و حرفه‌ای

اغلب افراد در طول زندگی حرفه‌ای و کاری خود بارها در مصاحبه‌های شغلی مختلف شرکت کرده‌اند. بسیاری از این افراد عل‌رغم داشتن شایستگی‌های لازم تنها به‌دلیل عدم توجه و رعایت بعضی نکات در مصاحبه‌های کاری مهم شکست خورده و مصاحبه شغلی بدی را تجربه می‌کنند. مصاحبه‌های شغلی اهمیت بسیار زیادی دارند و حضور در این مصاحبه‌ها بدون آمادگی قبلی می‌تواند آینده کاری شما را به خطر بیاندازد. بنابراین در مطلب به نکات مهمی برای داشتن یک مصاحبه شغلی موفق پرداخته‌ایم. با ما در کاغذرنگی همراه باشید.

1. درباره شرکت و صنعت موردنظرتان تحقیق کنید

گاهی ممکن است فرد مصاحبه‌کننده درباره هویت شرکت‌شان از شما بپرسد. از این رو پیشنهاد می‌کنم حتما پیش از مصاحبه درباره شرکت تحقیق کنید. به‌عنوان مثال بررسی کنید رقبای این مجموعه چه شرکت‌هایی هستند؟ مزایای رقابتی کمپانی چیست؟ و… به این شکل نه تنها یک قدم از فرد مصاحبه‌کننده جلوتر هستید، بلکه فردی مشتاق و مسئولیت‌پذیر نیز به‌نظر خواهید رسید.

2. ویژگی‌های منحصربه‌فردتان در ارتباط با این شغل را توضیح دهید

در هر مصاحبه‌ای سه الی پنج ویژگی منحصربه‌فرد خود را در ذهن داشته باشید. برای مثال این موارد می‌توانند میزان آگاهی و علم شما نسبت به عنوان شغلی موردنظر یا مهارت‌های شما باشد. همچنین آماده باشید تا به مصاحبه‌کننده بگویید چرا شغل موردنظر را می‌خواهید. برای پاسخ به این سوال بهتر است درباره آن‌چه شما را به این شغل علاقه‌مند کرده،بگویید. همچنین می‌توانید به این موارد بپردازید که این شغل چه مزایای ارزشمندی برای شما دارد؟ و کدام مهارت یا توانمندی شما برای این شغل مناسب است.

این بسیار حیاتی است که بتوانید به فرد مصاحبه‌کننده یک پاسخ خوب و قانع‌کننده بدهید. پاسخی که نشان دهد شما به کار در  شرکت موردنظر علاقه‌مند هستید، چراکه اگر این فرد علاقه‌ای در شما نبیند، برایش مهم نیست مهارت شما چقدر است یا چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارید!

3. نگرانی‌ و دغدغه‌های مصاحبه‌کنندگان را پیش‌بینی کنید

بی‌شک شما تنها فردی نیستید که برای عنوان شغلی موردنظر درخواست مصاحبه و استخدام فرستاده‌اید. از طرفی ظرفیت استخدام نیز محدود است. بنابراین مصاحبه‌کننده به‌دنبال راه‌هایی برای غربالگری افراد و درنهایت انتخاب یک یا چند نفر از بین افراد خواهان شغل است. اگر بتوانید نگرانی‌ها و آن‌چه مصاحبه کننده دنبال آن است را پیش‌بینی کنید، شما برنده بازی خواهید بود.

برای این کار باید از خود بپرسید چرا ممکن است این افراد مایل به استخدام شما نباشند و پاسخ‌های احتمالی را درنظر بگیرید. سپس دفاع خود را آماده کنید. بیشتر مواردی که به آن‌ها بر می‌خورید، با کمی وقت گذاشتن و آموزش قابل حل هستند. بنابراین درصورتی‌که این نوع سوالات را پیش‌بینی کنید، بهتر می‌توانید از خود دفاع کرده و آن‌ها را متقاعد کنید.

به‌عنوان‌مثال شما یک برنامه‌نویس مسلط هستید؛ اما تسلط کافی (نه آشنایی!) به فریم‌ورک موردنظر شرکت را ندارید. بی‌شک برای شما که برنامه‌نویس مسلطی هستید با کمی تمرین این مشکل حل خواهد شد. در چنین شرایطی اگر مصاحبه‌کننده بخواهد شما را به این دلیل رد کند، می‌توانید با او کمی مذاکره و مکالمه یک فرصت چند روزه برای تسلط به فریم‌ورک از او بگیرید.

4. برای سوالات رایج مصاحبه‌های شغلی آماده باشید

کتاب‌ها و مطالب فراوانی وجود دارند که لیستی از سوالات متداول مصاحبه را یک‌جا جمع‌آوری کرده‌اند. سعی کنید پیش از قرار مصاحبه آن‌ها را مرور کرده و درباره سوالاتی احتمال بیشتری دارد با آن‌ها روبه‌رو شوید، فکر کنید. سپس به سوال‌ها پاسخ دهید تا در مصاحبه واقعی با تسلط کامل و بدون استرس و تپق زدن بتوانید پاسخگو دهید.

5. شما هم سوال بپرسید

با چند سوال هوشمندانه از مصاحبه‌کننده، آگاهیتان از وضع شرکت و جدیتتان برای استخدام را نشان دهید. مصاحبه کنندگان همیشه سؤال می‌کنند «آیا شما سؤالی دارید؟»  در این حالت باید یک یا دو سوال برای پرسیدن داشته باشید. اگر بگویید «نه سوالی ندارم.» یا مواردی از این قبیل، ممکن است مخاطبانتان نتیجه بگیرند شما علاقه‌مند به کار با شرکت نیستید یا چندان توجهی به کل فرایند مصاحبه نداشته‌اید.

برای چنین شرایطی یک سوال همه منظوره خوب این است که «از نظر شما یک شخص ایده‌آل برای این موقعیت شغلی چگونه است؟»

این سوال نشانی از علاقه و قصد جدی شما برای رسیدن به این موقعیت شغلی خواهد بود. البته این نکته را هم درنظر داشته باشید که نباید فقط به سوالاتی بپردازید که نشان‌دهنده علاقه شما به کار است. ممکن است برخی موارد برای شما مبهم باشد، بنابراین آن‌ها را نیز فراموش نکنید. تنها نکته مهم این است که بین پرسش‌های مختلف، سوالاتی که نشان دهد شما به کار کردن در شرکت مورد نظر علاقه‌مند هستید را بپرسید.

6. در 5 دقیقه اول موفقیت کسب کنید

برخی مطالعات نشان می‌دهند مصاحبه‌کننده‌ها در 5 دقیقه اول مصاحبه ذهنیت‌شان درباره شما شکل می‌گیرد و بقیه مصاحبه را صرف جستجوی مواردی می‌کنند تا آن تصمیم را تأیید کنند! پس اگر این موضوع درباره شخصی که از شما سوال می‌کند، درست باشد، در این 5 دقیقه چه کاری انجام می‌دهید تا با موفقیت از 5 دقیقه اول مصاحبه عبور کنید؟

پاسخ واضح است! با انرژی و اشتیاق وارد شوید و از زمانی که به شما داده شده، ابراز قدردانی کنید. چراکه ممکن است مصاحبه‌کننده شما در آن روز با افراد بسیاری مصاحبه کرده و خسته باشد. از‌این‌رو با انرژی وارد شدن شما خستگی را از تن او بیرون کرده و ممکن است ذهنیتش هم نسبت به شما از همان ابتدا مثبت شود.

همچنین می‌توانید با یک نظر مثبت درباره شرکت شروع کنید. چیزی مانند این‌که «من واقعا مشتاقانه منتظر این جلسه بوده‌ام (نه مصاحبه). فکر می‌کنم شرکت شما در [زمینه یا پروژه خاصی] کارهای بزرگی انجام می‌دهد. امیدوارم که بتوانم در شرکت شما مشغول شوم؛ چراکه هنوز مشغول نشده بسیار هیجان زده‌ام.»

7. سعی کنید با مصاحبه‌کننده در یک سو باشید

بعضی از مصاحبه‌کنندگان، مصاحبه را مانند یک جنگ تن‌به‌تن می‌بینند. بنابراین با فرض این‌که طرف مقابل شما نیز چنین عقیده‌ای دارد، واکنش شما بسیار مهم است. شما باید حین مصاحبه اوضاع را به گونه‌ای تغییر دهید که مصاحبه از وضعیت جنگ تن‌به‌تن به یک حالت صمیمی و دوستانه تبدیل شود. به‌این‌ترتیب مصاحبه‌کننده احساس می‌کند شما با او در جنگ نبوده و در یک سمت قرار دارید.

به‌عنوان‌مثال شما باید به فرد مصاحبه‌کننده بگویید «من خیلی خوشحال و خوش‌شانس هستم که می‌توانم درباره شرکت شما بیشتر بدانم و این فرصت هم فراهم شده که از من بیشتر بدانید. بنابراین خواهیم فهمید من برای این عنوان شغلی مناسب هستم یا نه» در ادامه نیز عنوان کنید «به‌نظرم بدترین چیزی که می‌تواند برای یک متخصص اتفاق بیافتد، این است که در یک جایگاه شغلی اشتباه استخدام شود.»

این جملات علاوه‌براین‌که نشان می‌دهند شما با مصاحبه‌کننده سر جنگ ندارید، به او خواهند فهماند که شما به هر قیمتی خواهان به‌دست آوردن جایگاه شغلی موردنظر نیستید!

8. منفعل نباشید

بعضی اوقات منفعل بودن با مودب بودن اشتباه گرفته می‌شود. بی‌شک مودب بودن خوب است اما منفعل بودن چنین نیست! منفعل بودن به این معنی است که منتظر باشید تا از شما سوال کنند؛ اما درواقعیت مصاحبه شغلی یک مسیر دوطرفه است و همان‌طور که مصاحبه کننده حق دارد از شما سوال کند، شما نیز نباید ساکت باشید و بهتر است سوالات خود را بدون رودربایستی بپرسید.

برای این کار سعی کنید سوالات منطقی و درستی درباره آینده شغلی، محیط کار و همکارانتان بپرسید. به‌این‌ترتیب هم مسیر مصاحبه را بهتر طی کرده‌اید و هم خودتان  از زوایای مختلف کار باخبر خواهید شد. بنابراین در تصمیم‌گیری خود برای قبول یا رد شغل بهتر عمل خواهید کرد.

9. خود را برای پاسخگویی به سوالات نامناسب آماده کنید

سؤالاتی پیرامون نژاد، سن، جنسیت، مذهب، وضعیت تأهل و گرایش جنسی نامناسب و… در بسیاری از مناطق غیرقانونی است. باوجوداین ممکن است یک یا چند مورد از این سوالات را از شما بپرسند. در چنین شرایطی دو راه پیش روی شماست:

یا صراحتا بگویید «این سوال شما چه ارتباطی با کار من دارد؟» یا آن‌که بگویید «اگر نگران تعهد کاری من هستید، باید بگویم من به حرفه خود بسیار متعهد هستم و نمی‌توانم تصور کنم که این کار را واگذار کنم، مگر در شرایطی که با توافق طرفین واقعا ادامه کار امکان‌پذیر نباشد.»

10. قابلیت‌ها و مهارت‌های خود را واضح بیان کنید

اگر شما قابلیت‌ها و مهارت‌های خود را به شکل مبهم برای مصاحبه‌کننده بگویید و مصاحبه‌کننده درک درستی از توانمندی‌های شما پیدا نکند، احتمال پذیرش شما کم خواهد شد.

بنابراین قابلیت‌ها و مهارت‌هایی که فکر می‌کنید در استخدام شما تاثیر دارند، در پیچ و خم داستان‌ها و مبهم‌گویی دفن نکنید؛ بلکه سعی کنید در موقعیت مناسب و کاملا شفاف از آن‌ها حرف بزنید و برای اثباتشان، داستان موفقیتتان به‌لطف داشتن آن ویژگی را برای مصاحبه‌کننده بیان کنید.

11. مثبت فکر کنید

سعی کنید در طول مصاحبه درباره تجربیات منفی خود سخنی به‌میان نیاورید. حتی اگر چنین سوالاتی از شما پرسیده شد و مجبور شدید از تجربیات منفی خود بگویید، سعی کنید از جنبه مثبت تجربه‌تان حرف بزنید. چون هیچ کسی شکایت کردن را دوست ندارد.

12. اشتیاق خود را برای به‌دست آوردن کار دلخواهتان روز دهید

فرض کنید یک دست‌فروش نزد شما آمده و محصول خود را به‌نمایش گذاشته است. برای مثال از ویژگی‌های آن گفته و در آخر تشکر کرد و می‌رود. به نظر شما او چه اشتباهی کرده است؟ واضح است از شما درخواست نکرده محصول او را بخرید؛ چراکه ممکن است شما با وجود این‌که محصول را می‌خواهید، به او نگویید که آن را می‌خواهید و رفتن دست‌فروش نیز شما را منصرف کند. در واقع دست‌فروش داستان با درخواست نکردن از شما برای خرید محصول، مشتری حتمی خود را از دست داده است.

همین موضوع در مصاحبه‌های شغلی نیز صادق است. ممکن است همه چیز خوب پیش رود، شما نیز شایستگی‌های لازم را داشته باشید، اما نگفتن این‌که چه‌قدر اشتیاق دارید به شغل موردنظر برسید، ممکن است شما را از استخدام محروم کنید؛ چراکه احتمالا یک فرد دیگر پیدا شده که شایستگی‌های لازم را دارد و بر خلاف شما اشتیاق و علاقه رسیدن به جایگاه شغلی موردنظر را بیان کرده و از شما سبقت گرفته باشد.

بنابراین اگر به پایان مصاحبه رسیدید و فکر می‌کنید واقعا این کار را دوست دارید، آن را بخواهید! به مصاحبه‌کننده بگویید شما واقعا کار را دوست دارید. بگویید پیش از مصاحبه هیجان‌زده بوده‌اید و اکنون حتی بیشتر هیجان زده هستید. درنهایت بگویید اطمینان دارید که مایل هستید در شرکت آن‌ها کار کنید. به‌این‌ترتیب مصاحبه‌کننده اگر در مورد استخدام شما نظرش مثبت باشد، دیگر دچار هیچ تردیدی نخواهد شد.

13. یک کپی از رزومه‌تان برای هر مصاحبه همراه داشته باشید

برای هر مصاحبه ، یک نسخه از رزومه‌تان را با خود داشته باشید. دراین حالت اگر مصاحبه‌کننده به‌هردلیل رزومه شما را همراه نداشته یا در آوردن رزومه اشتباه کرده باشد، می‌توانید روزمه را در اختیارش قرار داده و در زمان صرفه‌جویی کنید.

14. بیشترین استفاده را از سوال «از خودت بگو» ببرید

بسیاری از مصاحبه‌کنندگان، مصاحبه را با  سوال «از خودت بگو» شروع می‌کنند. این‌که چطور پاسخ این سوال را بدهید مهم است. شما می‌توانید داستان زندگی خود را بگویید. برای مثال اینکه چند خواهر و برادر دارید و… اما به‌نظر شما این اطلاعات برای مصاحبه شغلی مناسب هستند؟ بدیهی است که خیر؛ اما راه حل چیست؟

در پاسخ به این پرسش می‌توانید به سوال‌کننده بگویید «من می‌توانم در مورد خودم چیزهای مختلفی به شما بگویم، اما به نظرم بهتر است با آن‌چه به کار بیشتر مرتبط است، شروع کنم. نظر شما چیست؟»

می‌توانید این نکته را هم اضافه کنید و از مصاحبه‌کننده بخواهید اگر جایی برایش ابهامی بود، حتما بپرسد. پس از این فرصت استفاده کرده و به‌جای داستان زندگی از مهارت‌ها و قابلیت‌های خود سخن بگویید. نتیجه این است که همان ابتدا درباره همه مهارت‌ها و قابلیت‌های خود سخن گفته‌ و بهترین استفاده را از دقایق ابتدایی برده‌اید.

15. ظاهری مناسبی داشته باشید

لباس مناسب بپوشید، تماس چشمی برقرار کنید، محکم دست بدهید، حالت خوبی داشته باشید، واضح صحبت کنید و یک نکته مهم را هم درنظر داشته باشید؛ این‌که بهتر است عطر یا ادکلن نزنید! شاید تعجب کنید! اما دلیل واضح است. بعضی اوقات مکان‌های مصاحبه اتاق‌های کوچکی هستند که ممکن است فاقد تهویه هوای مناسب باشند. ازاین‌رو شاید عطر یا ادکلنی که استفاده کرده‌اید، باعث آزاز و اذیت فرد مصاحبه‌کننده شده و این موضوع می‌تواند حواس او را پرت کند. در نتیجه به احتمال زیاد تمایل او به مصاحبه با شما کمتر شده و شانس استخدام شما کمتر خواهد شد.

16. برای مصاحبه‌های مبتنی بر رفتار آماده باشید

این روزها یکی از متداول‌ترین سبک‌های مصاحبه این است که از مصاحبه‌شونده بخواهند تجاربی را که داشته توصیف کند. باتوجه به این موضوع ممکن است از شما خواسته شود درباره زمانی صحبت کنید که تصمیم غیرقابل پیش‌بینی گرفته‌اید، میزان استقامت بالایی نشان دادید یا مثلا تصمیمی تحت‌فشار و با اطلاعات محدود گرفته‌اید. در چنین شرایطی لازم است آماده باشید. به‌منظور آمادگی کامل برای چنین مصاحبه‌هایی باید 4 مرحله را طی کنید:

مرحله 1: رفتارهایی که احتمالا مخاطبتان به‌دنبال آن است، پیدا کنید.

مرحله 2: حداقل یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.

مرحله 3: یک داستان برای آن آماده کنید. (بسیاری از افراد، استفاده از مدل SAR (موقعیت-عمل-نتیجه) را به عنوان الگویی برای داستان توصیه می‌کنند.)

مرحله 4: برای گفتن داستان تمرین کنید.

وقتی این مراحل را طی کردید، اطمینان پیدا کنید همه چیز را درست انجام داده و داستانی که در حال تمرین آن هستید با توانایی‌ها شما و آن‌چه در رزومه خود ذکر کرده‌اید، هم‌خوانی دارد.

17. یادداشت تشکر را فراموش نکنید

بعد از هر مصاحبه یادداشت تشکرآمیزی بنویسید. بسته به ترجیحات مصاحبه‌کنندگان، یادداشت را روی کاغذ تایپ کنید یا آن را از طریق ایمیل بفرستید. یادداشت‌ خود را با صحبت از مواردی که شما و مصاحبه‌کننده در مورد آن بحث کرده‌اید، ویژه کنید تا به‌این‌شکل مصاحبه‌کننده هم بهتر شما را به‌خاطر آورد. فقط فراموش نکنید یادداشت‌ها باید ظرف 48 ساعت پس از مصاحبه ارسال شوند.

برای نوشتن یک یادداشت تشکرآمیز، باید بعد هر مصاحبه وقت بگذارید تا مواردی درباره آن‌چه مصاحبه‌کننده بیان کرده، بنویسید. همچنین آن‌چه که می‌توانستید بهتر در مصاحبه انجام دهید هم ذکر کنید.

18. تسلیم نشوید

اگر فکر می‌کنید کاری مناسب شماست و شایستگی لازم برای آن را دارید، اما عملکرد ضعیف شما در مصاحبه باعث شده آن را از دست بدهید، تسلیم نشوید! به جای تسلیم شدن به فرد مصاحبه‌کننده یادداشت بنویسید، ایمیل بفرستید یا با او تماس بگیرید. به او بگویید فکر می‌کنید شایستگی لازم برای کار را داشته‌اید؛ اما عملکردتان در مصاحبه خوب نبوده است. سپس پیشنهاد خود را ارائه داده و تمایل خود به استخدام را ابراز کنید.

این‌که آیا این‌کار جواب می‌دهد یا خیر، بستگی به شرکت موردنظر و یادداشت شما دارد. اما مطمئنا یک چیز وجود دارد: اگر سعی نکنید شانس شما صفر است. درنتیجه با این‌کار حداقل دل‌تان آرام است که اگر استخدام هم نشدید، از هیچ تلاشی دریغ نکرده‌اید.

19. تمرین، تمرین و تمرین

ممکن است شما همه راهکارهایی که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم مو‌به‌مو اجرا کنید، اما این به تنهایی کافی نیست. چون هرقدر هم آماده باشید، فضای مصاحبه به شکلی است که موجب فراموشی خیلی از مواردی می‌شود که پیش از مصاحبه به آن‌ها فکر می‌کرده‌اید. بنابراین تمرین را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید.

پیشنهاد می‌کنم همراه دوستان خود یک مصاحبه آزمایشی انجام دهید؛ به‌طوری‌که لیستی از سوالات را به دوست خود بدهید تا از شما بپرسد و دوست دیگرتان هم ناظر شما باشد و در صورت لزوم صدای شما را ضبط کند. این‌کار کمک می‌کند نقاط ضعف خود را شناخته و با برطرف کردن آن‌ها، کاملا آماده و بدون استرس در مصاحبه شغلی خود حضور پیدا کنید.

بی‌شک حتی به کارگیری همه این راهکارها هم تضمینی بر استخدام شما نیست، اما مهم این است که به کارگیری این موارد شما را به سمت مصاحبه‌ای حرفه‌ای‌تر برده و از همه مهم‌تر شانس شما را برای استخدام بیشتر خواهد کرد.

نظر شما چیست؟ به‌نظر شما این نکات چقدر در داشتن یک مصاحبه کاری موفق تاثیرگذار است؟ تجربیات و نظرات خود را درباره مصاحبه شغلی با ما و سایر کاربران کاغذرنگی درمیان بگذارید.